‘En az 215 milyon doz Covid-19 aşısı çöpe atıldı’

Politico’ya göre, AB ülkeleri tarafından pandeminin zirvesinde satın alınan en az 215 milyon doz Covid-19 aşısı, vergi mükelleflerine tahmini 4 milyar avro maliyetle çöpe atıldı.

İlk Covid-19 aşılarının 2020’nin sonlarında onaylanmasından bu yana, AB ülkeleri toplu olarak 1,5 milyar doz (Avrupa’daki her kişi için üçten fazla) teslim aldı. Politico, bu aşılarının çoğunun şu anda kıtanın dört bir yanındaki çöplüklerde olduğunu kaydetti.

Mevcut verilere dayanarak yapılan hesaplamalar, AB ülkelerinin nüfuslarının her bir üyesi için ortalama 0,7 aşıyı çöpe attığını göstermektedir. Kişi başına bir dozdan fazla aşıyı çöpe atan Estonya ilk sırada yer alırken, onu en fazla aşıyı çöpe atan Almanya takip ediyor.

Politico’ya göre, bu ortalama atık oranı AB’nin geri kalanına yansıtılırsa, 312 milyondan fazla imha edilmiş aşıya eşit olacaktır.

“HÜKÜMETLER İSRAFI AÇIKLAMAK KONUSUNDA İSTEKSİZ”

“Ne kadar aşının çöpe atıldığını öğrenmenin kolay olmadığını” dile getiren Politico’da, şu ifadeler kullanıldı:

“AB’nin en kalabalık ikinci ülkesi Fransa da dahil olmak üzere hükümetler, israfın boyutlarını açıklamak konusunda isteksiz davranıyor. Hesaplamalarımız, bize doğrudan rakamlar sağlayan 15 ve yerel medyada hacimlerin bildirildiği dört olmak üzere 19 Avrupa ülkesinden gelen rakamlara dayanmaktadır. Bazı rakamlar bu ay gibi yakın bir tarihe ait; en eskileri ise Aralık 2022’ye ait. Aradan geçen zaman, elimizdeki rakamların muhafazakar olduğu ve atılan aşıların gerçek sayısının muhtemelen çok daha yüksek olduğu anlamına geliyor.”

“4 MİLYAR AVRODAN FAZLA OLDUĞU TAHMİN EDİLİYOR”

Almanya’nın, Haziran ayında Politico’ya atık rakamlarını verdiği, o sırada depoda 120 milyon aşı daha bulunduğu yazıda, “Aşı üreticileri de o zamandan bu yana en son Covid-19 varyantlarına uyarlanmış yeni versiyonları piyasaya sürerek eski aşıları geçersiz kıldı ve atılma olasılığını arttırdı. Politico, medyada yer alan aşı fiyatlarına dayanarak (bu fiyatlar kamuoyuna açıklanmadı) 215 milyon aşı israfının değerinin 4 milyar Avro’dan fazla olduğunu tahmin ediyor. Politico, aşı türüne göre ayrıştırmadan yalnızca imha edilen toplam aşı sayısını bildiren ülkeler için, bir döküm sağlayan ülkeler tarafından verilen verilerden hesaplanan 19,39 €’luk ağırlıklı ortalama fiyatı kullanmıştır. Yine, bu rakam neredeyse kesinlikle minimumdur. Ancak 4 milyar Avro bile büyük bir altyapı projesine ya da Hırvatistan’ın yıllık sağlık harcamalarına eşit, hatırı sayılır bir meblağdır” denildi.

Politico’ya göre, söz konusu aşıların birçoğu 2021 yılında pandeminin en yoğun olduğu dönemde, AB, ABD ve İngiltere’nin sınırlı sayıda doz temin etmek için çabaladığı dönemde satın alındı. AB, Pfizer ve BioNTech’ten 1,1 milyar doz satın almak için en büyük sözleşmesini o “çılgın” dönemde imzaladı.

Politico, “2021’de işlerin ne kadar belirsiz olduğunu ve o dönemde AB anlaşmasının övgüyle karşılandığını unutmak kolaydır. Ancak, anlaşmanın hem boyutunun hem de zamanlamasının sorunlu olduğu ortaya çıktı. Ülkeler, pandemi yatışırken bile doz satın almaya kilitlenirken, fazla aşıları üçüncü ülkelere bağışlama çabaları düşen talep ve lojistik sorunlar nedeniyle engellendi. Yankıları mali olmaktan çok daha fazla. Pfizer ile yapılan büyük anlaşmanın nasıl müzakere edildiğine dair sorular, New York Times’ın AB başkanının anlaşma öncesinde Pfizer’in CEO’su ile mesajlaştığını bildirmesinden bu yana Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in peşini bırakmıyor” diye yazdı.

“POLONYA VE MACARİSTAN AŞILARI KABUL ETMEYİ DURDURDU”

AB’deki gelişmelere dikkat çekilen yazıda, “Sözleşme, aşı bolluğundan muzdarip AB ülkelerinin baskısı altında Avrupa Komisyonu tarafından yeniden müzakere edilmişti. Hem Polonya hem de Macaristan aşıları kabul etmeyi durdurdu ve Pfizer tarafından ödeme yapılmadığı için dava ediliyor. Romanya’da savcılar, aşırı aşı alımlarının devleti 1 milyar Avro’dan fazla zarara uğrattığını iddia ederek eski başbakan ve iki eski sağlık bakanının dokunulmazlıklarının kaldırılmasını istiyor” ifadeleri yer aldı.

Politico, Pfizer ile yapılan revize sözleşme kapsamında Avrupa ülkelerini en az 2027 yılına kadar aşı satın almaya kilitlediği için aşıların gelmeye devam edeceğini belirtti.